1. Bối cảnh và nội dung cốt lõi của sự việc

Ngày 15/5 theo giờ địa phương, tại một cuộc họp bàn tròn doanh nghiệp được tổ chức ở Qatar, Tổng thống Hoa Kỳ Trump một lần nữa đề xuất kế hoạch biến Dải Gaza thành "khu vực tự do", tuyên bố rằng "không còn gì để cứu ở Gaza" và ủng hộ việc Hoa Kỳ tiếp quản khu vực này và lãnh đạo công cuộc tái thiết, đồng thời yêu cầu người dân Gaza phải di dời đến các nước láng giềng như Ai Cập và Jordan. Kể từ khi kế hoạch này được đề xuất lần đầu vào tháng 1 năm 2025, nó đã nhiều lần vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ các nước Ả Rập và cộng đồng quốc tế, đồng thời bị cáo buộc "tước đoạt quyền của người dân Palestine một cách cưỡng bức".

Đáp lại, Bassem Naim, một quan chức cấp cao của Phong trào Kháng chiến Hồi giáo Palestine (Hamas), cùng ngày cho biết Hamas đang đàm phán trực tiếp với Hoa Kỳ và sẵn sàng trao quyền kiểm soát Gaza và chấp nhận để một ủy ban độc lập quản lý khu vực này nếu có thể đạt được lệnh ngừng bắn vĩnh viễn. Naim nhấn mạnh rằng thỏa thuận ngừng bắn phải bao gồm các điều kiện như Israel phải rút quân, dỡ bỏ lệnh phong tỏa và cho phép viện trợ nhân đạo vào, đồng thời phản đối mọi kế hoạch cưỡng chế di dời người dân.

Tuy nhiên, Lực lượng Phòng vệ Israel vẫn tiếp tục ném bom dữ dội vào Gaza vào ngày Trump đưa ra tuyên bố, khiến ít nhất 82 người thiệt mạng, bao gồm cả phụ nữ và trẻ em. Hamas lên án "nỗ lực áp đặt điều kiện dưới hỏa lực" của Israel và chỉ ra rằng các hoạt động quân sự của Israel đã khiến hơn 53.000 người ở Gaza thiệt mạng, một phần ba trong số đó là trẻ em.

II. Phản ứng của cộng đồng quốc tế và trò chơi địa chính trị

Các nước Ả Rập và các tổ chức quốc tế: Ai Cập, Jordan, Ả Rập Xê Út và nhiều nước khác đã tái khẳng định sự phản đối của họ đối với kế hoạch "di dời dân số Gaza", nhấn mạnh rằng người Palestine có quyền ở lại quê hương của họ. Phó Tổng thư ký Liên hợp quốc phụ trách các vấn đề nhân đạo Darfur Fletcher cáo buộc chính sách phong tỏa của Israel là "sử dụng nạn đói làm con bài mặc cả" và cảnh báo rằng khoảng 470.000 người ở Gaza đang phải đối mặt với "nạn đói thảm khốc".

Hoa Kỳ và Israel: Mặc dù Nhà Trắng không trực tiếp trả lời đề xuất của Hamas, nhưng nhấn mạnh rằng “Hamas trước tiên phải thả tất cả con tin và giải giáp”. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết các cuộc đàm phán sẽ "tiến triển trong khó khăn" và hướng tới mục tiêu kiểm soát hoàn toàn Gaza.

EU và Nga: EU kêu gọi cả hai bên thực hiện thỏa thuận ngừng bắn, trong khi Nga ủng hộ lập trường của Palestine phản đối việc di dời cưỡng bức và nhấn mạnh rằng "vấn đề Gaza đòi hỏi một giải pháp chính trị".

3. Phân tích tác động đến thị trường vàng

Biến động ngắn hạn: cuộc đấu tranh giữa rủi ro địa chính trị và kỳ vọng chính sách

Hiệu ứng con dao hai lưỡi của việc sợ rủi ro: Kế hoạch của Trump và phản ứng của Hamas đã làm trầm trọng thêm tình trạng bất ổn ở Trung Đông. Chỉ số Rủi ro Địa chính trị (GPR) tăng vọt 15% chỉ trong một ngày, đẩy giá vàng phục hồi lên 32.552 USD/ounce trong phiên giao dịch đầu giờ sáng tại châu Á ngày 16 tháng 5, tăng hơn 4% so với mức thấp của ngày hôm trước là 3.120,64 USD/ounce. Tuy nhiên, sự kỳ vọng liên tục của thị trường về thỏa thuận ngừng bắn đã khiến giá vàng biến động mạnh, có lúc lên tới 125 đô la.

Tác động kìm hãm của đồng đô la Mỹ và trái phiếu kho bạc Mỹ: Bất chấp rủi ro địa chính trị gia tăng, dữ liệu PPI yếu của Mỹ trong tháng 4 (giảm 0,5% so với tháng trước) đã củng cố kỳ vọng về việc cắt giảm lãi suất. Chỉ số đồng đô la Mỹ giảm xuống còn 100,82 và lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm giảm xuống còn 4,435%, hỗ trợ giá vàng. Nhưng những tuyên bố thận trọng của các quan chức Fed về lộ trình cắt giảm lãi suất (chẳng hạn như Phó Chủ tịch Jefferson nói rằng "lãi suất chính sách đang ở mức tốt") đã hạn chế đà tăng của giá vàng.

Kế hoạch "Khu vực tự do Gaza" của Trump và đề xuất ngừng bắn của Hamas đã làm trầm trọng thêm tình hình phức tạp ở Trung Đông. Thị trường vàng cho thấy sự biến động cao giữa nhu cầu trú ẩn an toàn và kỳ vọng về chính sách.